Ιστορίας κι από τα θέματα πολιτικής συμπεριφοράς που δίχασαν την Αριστερά λόγω της απόφασής της -και της απόφασης μεγάλου μέρους των δυνάμεων του Κέντρου- να απόσχει από την εκλογική διαδικασία.
Εκείνη η αποχή δεν έχει καμία σχέση με το φαινόμενο της αποχής από τις εκλογές που επιλέγει μια μερίδα του πληθυσμού σε ομαλές πολιτικές περιόδους.
Οι πολιτικές δυνάμεις που αποφάσισαν, το 1946, να απόσχουν από τις πρώτες μεταπολεμικές εκλογές που έγιναν στη χώρα δεν το έκαναν για να εκφράσουν την αποστροφή τους στο πολιτικό σύστημα και στην πολιτική γενικότερα, αλλά για να εμποδίσουν να εγκαθιδρυθεί στην Ελλάδα -με εκλογική νομιμοποίηση- ένα καθεστώς βίας και νοθείας, μια ιδιότυπη και βάρβαρη δικτατορία με κοινοβουλευτικό μανδύα.
Οι εκλογές του 1946 διεξήχθησαν από μια κεντρώα κυβέρνηση, την κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη, ύστερα από απαίτηση των Αγγλων, χωρίς να διασφαλίζεται η ελάχιστη προϋπόθεση δημοκρατικής νομιμότητας και ανεμπόδιστης έκφρασης του φρονήματος των πολιτών.
Σε συνθήκες βίας και νοθείας
Από την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας και μέχρι τις εκλογές, για περισσότερο από έναν χρόνο, σε ολόκληρη τη χώρα κυριαρχούσε η λευκή τρομοκρατία σε βάρος της Αριστεράς και των δημοκρατικών πολιτών.
Ξυλοδαρμοί, βασανισμοί, λεηλασίες, δολοφονίες, βιασμοί και συλλήψεις ήταν καθημερινό φαινόμενο, ιδιαίτερα στην επαρχία.
Οι εκλογικοί κατάλογοι ήταν νόθοι από την αρχή ώς το τέλος. Μαγειρεμένοι κατ’ αυτό τον τρόπο που να διασφαλίζουν τόση νοθεία ώστε το καθεστώς να βγάλει το αποτέλεσμα που επιθυμούσε.
Την πραγματικότητα αυτή δεν την παραδεχόταν μόνο το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και γενικότερα η Αριστερά αλλά και το λεγόμενο δημοκρατικό Κέντρο, δηλαδή ο ίδιος ο Σοφούλης που τελικά έκανε τις εκλογές.
Ηταν τέτοια η κατάσταση, που λίγο πριν από τις εκλογές ο Σοφούλης ζήτησε από τους Αγγλους την αναβολή τους, κάτι που γράφτηκε στον Τύπο της εποχής στις 2/3/1946.
Η απάντηση της Μ. Βρετανίας ήταν κατηγορηματικά αρνητική και δόθηκε σε απαντητικό μήνυμα του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών Ερνστ Μπέβιν.
Ο Σοφούλης πειθάρχησε στην απαίτηση της Μεγάλης Βρετανίας να διεξαχθούν οι εκλογές την 31η Μαρτίου 1946, αν και ο ίδιος συνέχισε να δηλώνει- όπως φαίονεται απ’ όσα είπε στις18 Μαρτίου 1946 στη Θεσσαλονίκη- ότι δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις για αδιάβλητη εκλογική διαδικασία. Η κατάσταση αυτή οδήγησε σε μαζικές παραιτήσεις των υπουργών του Σοφούλη που δεν ήθελαν να νομιμοποιήσουν το εκλογικό έκτρωμα.
Η στάση της Αριστεράς
Η Αριστερά κατήγγειλε από την πρώτη στιγμή το προετοιμαζόμενο εκλογικό πραξικόπημα και έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της για να το αποτρέψει. Στην απόφαση για αποχή δεν έφτασε «ελαφρά τη καρδία» και μέχρι την τελευταία στιγμή έκανε κάθε προσπάθεια για να διασφαλιστούν οι ελάχιστοι όροι συμμετοχής της στις εκλογικές διαδικασίες.
Εχει εκφραστεί η γνώμη -και είναι ευρύτερα πιστευτό- ότι την απόφαση για αποχή από τις εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946 την έλαβε η 2η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ που έγινε μεταξύ 12ης και 15ης Φεβρουαρίου 1946.
Η αλήθεια βεβαίως δεν είναι ακριβώς αυτή. Η 2η Ολομέλεια υιοθέτησε την από 7 Φεβρουαρίου 1946 απόφαση της Κ.Ε. του ΕΑΜ και των Αριστερών Φιλελευθέρων με την οποία το ΕΑΜικό κίνημα προσανατολιζόταν στην αποχή, αλλά σε καμία περίπτωση δεν ευσταθεί ο ισχυρισμός ότι η αποχή παρέπεμπε ευθέως στις αποφάσεις της 2ης Ολομέλειας ή στη σχετική απόφαση της Κ.Ε. του ΕΑΜ και των Αριστερών Φιλελευθέρων.
Τα αδιαμφισβήτητα ιστορικά στοιχεία και γεγονότα λένε ότι η 2η Ολομέλεια άφησε την πρωτοβουλία της τελικής απόφασης για το θέμα της στάσης στις εκλογές στο Π.Γ. του Κόμματος και στον ΕΑΜικό πολιτικό συνασπισμό.
Ετσι, στις 20 Φεβρουαρίου 1946 η Κ.Ε. του ΣΚ-ΕΛΔ (που δεν ήταν ΕΑΜικό κόμμα) πήρε απόφαση να ζητηθεί από την κυβέρνηση Σοφούλη δίμηνη αναβολή από τις εκλογές, διαφορετικά η απάντηση θα ήταν αποχή.
Την άποψη του ΣΚ-ΕΛΔ υιοθέτησαν όλες οι δυνάμεις της Αριστεράς (ΕΑΜικές και μη) καθώς και ισχυρές δυνάμεις του Κέντρου. Αναβολή, όπως έχουμε ήδη σημειώσει, δεν δόθηκε ποτέ και η αποχή επιβλήθηκε εκ των πραγμάτων στην Αριστερά καθώς δεν μπορούσε να νομιμοποιήσει με τη συμμετοχή της ένα εκλογικό έκτρωμα.
Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι το ΚΚΕ -με πρόταση του Ν. Ζαχαριάδη- επιχείρησε μια έμμεση συμμετοχή του Πολιτικού Συνασπισμού των Κομμάτων του ΕΑΜ στις εκλογές. Αυτό θα γινόταν με την κάθοδο των Αριστερών Φιλελευθέρων (συνεργαζόμενου κόμματος με το ΕΑΜ) στις εκλογές με έναν υποψήφιο σε κάθε εκλογική περιφέρεια. Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε από το ΕΑΜ.
Οι εκλογές τελικά πραγματοποιήθηκαν χωρίς τη συμμετοχή της Αριστεράς και του μεγαλύτερου μέρους του Κέντρου και όπως ήταν φυσικό, η νοθεία οργίασε. Η αντίδραση «θριάμβευσε και η αποχή μετρήθηκε από τη διεθνή επιτροπή παρατηρητών του ΟΗΕ σε τρεις εκδοχές: στο 9,3%, στο 15% και 20-25%. Στο τέλος υιοθετήθηκε το ελάχιστο ποσοστό του 9,3%!!!
Το ιστορικό συμπέρασμα
Αργότερα, μετά τον εμφύλιο, το ΚΚΕ χαρακτήρισε την αποχή λάθος τακτικής και ορισμένες δυνάμεις της Αριστεράς λάθος στρατηγικής σημασίας. Μόνο το ΣΚ-ΕΛΔ των Σβώλου-Τσιριμώκου συνέχιζε να θεωρεί την αποχή σωστή επιλογή.
Σε κάθε περίπτωση κοινός τόπος όλων των τοποθετήσεων είναι ότι μια συμμετοχή -με τον τρόπο, ενδεχομένως, που υπέδειξε ο Ζαχαριάδης- ακόμα και σε εκείνες τις εκλογές θα έδινε περισσότερες δυνατότητες στον δύσκολο αγώνα που διεξήγε τότε το λαϊκό κίνημα και η Αριστερά.
Αν όμως έτσι έχουν τα πράγματα, τότε το ιστορικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι πως η αποχή δεν αποτελεί ποτέ τη δέουσα απάντηση σε πολιτικά προβλήματα και πολιτικές καταστάσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου