Για τον δάσκαλο όλα τα παιδιά είναι ίδιας εθνικότητας

Αναδημοσίευση από την χθεσινή Αυγή της Κυριακής

Συνέντευξη στον Niko Ago | nago@otenet.gr

«Δεν είναι αθώωση απλά η απόφαση του δικαστηρίου, είναι δικαίωση για μένα και τους συναδέλφους μου, τους δασκάλους του 132. Δεν ένιωσα ποτέ, αυτά τα δυόμισι χρόνια της δίκης, πως έχω κάνει κάτι για το οποίο πρέπει να απολογούμαι

Υπάρχει, άραγε, κάποιο νέο στοιχείο που θα μπορούσε να κάνει τον αναγνώστη να σταματήσει το βλέμμα του πάνω σε ένα (άλλο) κείμενο που αφορά την Στέλλα Πρωτονοτάριου; Από το 2007, όταν και ως πρώην διευθύντρια του Πρότυπου 132ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών, βρέθηκε κατηγορούμενη για «παράνομη παραχώρηση σχολικής αίθουσας» σε παιδιά μεταναστών για την διδασκαλία της μητρικής γλώσσας, έχουν γραφτεί και ακουστεί πολλά. Η ίδια ωστόσο σπάνια έχει μιλήσει. Άφησε όλο αυτό τον καιρό να "μιλήσει" για την ίδια και τους συναδέλφους της το έργο τους στο σχολείο. Μετά, όμως, από την πανηγυρική της αθώωση από το δικαστήριο, όπου η αγόρευση του εισαγγελέα ήταν μια πραγματική αποθέωση του ρόλου της ως δασκάλας, και τον ενθουσιασμό που σκόρπισε η είδηση στους συναδέλφους της, τους γονείς και τους ίδιους τους μαθητές, η «Δασκάλα με Δ κεφαλαίο» Στέλλα Πρωτονοταρίου, όπως εύστοχα την αποκάλεσε η υπουργός Παιδείας, άνοιξε το σπίτι της στην "Αυγή της Κυριακής" και μας μίλησε για όλα όσα συνέβησαν και μετέφεραν μια όμορφη προσπάθεια από το χώρο του σχολείου στις αίθουσες των δικαστηρίων.

«Δεν είναι αθώωση απλά η απόφαση του δικαστηρίου, είναι δικαίωση για μένα και τους συναδέλφους μου, τους δασκάλους του 132. Δεν ένιωσα ποτέ, αυτά τα δυόμισι χρόνια της δίκης, πως έχω κάνει κάτι για το οποίο πρέπει να απολογούμαι. Και πώς αλλιώς, όταν το 132ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών βραβεύτηκε και έγινε θέμα μέχρι και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως καλή πρακτική διαπολιτισμικής εκπαίδευσης;

Όλα ξεκίνησαν στη συνέντευξη για την κρίση των διευθυντών το 2007. Τότε, με έναν αρνητικό τρόπο, όλες οι ερωτήσεις που κλήθηκα να απαντήσω περιστράφηκαν γύρω από θέματα σχετικά με την εκπαίδευση και την ένταξη των παιδιών μεταναστών και τις διακρίσεις που ουσιαστικά μου ζητούσαν να κάνω ανάμεσα σε αυτούς και τους Έλληνες μαθητές. Τότε κατάλαβα ότι κάτι δεν πάει καλά...

Η διδασκαλία της μητρικής γλώσσας, αλβανικής και αραβικής, παράλληλα με τη διδασκαλία ελληνικών στους μετανάστες γονείς καθώς και όλες οι διαπολιτισμικές δράσεις που εφαρμόστηκαν στο σχολείο στηρίχτηκαν σε Προγράμματα Ολυμπιακής Παιδείας που εγκρίθηκαν από το υπουργείο και στην υπουργική απόφαση του 1999 για τη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση. Και φυσικά, στηρίχτηκαν σε ομόφωνες αποφάσεις του συλλόγου διδασκόντων και είχαν τη σύμφωνη γνώμη και του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων.

Η ιδέα γεννήθηκε από τις ανάγκες που υπήρχαν στο σχολείο. Οι περισσότεροι μαθητές και μαθήτριές μας, περίπου το 70%, ήταν από άλλες 11 χώρες. Είχαμε παρατηρήσει πολλά αρνητικά και ανησυχητικά φαινόμενα πριν λάβουμε την απόφασή μας. Πολλοί μαθητές-παιδιά μεταναστών που ερχόντουσαν στο σχολείο, το εγκατέλειπαν στη μέση. Άλλα παιδιά, Έλληνες και μετανάστες μαθητές, είχαν επιθετική συμπεριφορά και υπήρχε ένταση ανάμεσά τους, οι μετανάστες γονείς έλειπαν παντελώς από τις δραστηριότητες του σχολείου, η παρουσία τους δηλαδή ήταν ελάχιστη, μην μπορώντας λογικά να βοηθήσουν τα παιδιά τους και στα μαθήματα, αφού οι ίδιοι δεν γνώριζαν την ελληνική γλώσσα. Έτσι, βρισκόμασταν μπροστά σε προβλήματα που επιτακτικά ζητούσαν λύση.

Το εκπαιδευτικό μας σύστημα, στους στόχους και στις αρχές του, αναφέρεται στην ένταξη όλων των παιδιών και στη διαπολιτισμική εκπαίδευση. Επιπλέον, σύμφωνα με τις επιστημονικές παραδοχές οι αλλόγλωσσοι μαθητές πρέπει να γνωρίζουν τη μητρική τους γλώσσα, γιατί αυτό συντελεί στην καλύτερη σχολική ενσωμάτωσή τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ωφέλεια και των Ελλήνων μαθητών. Γενικά, η διαπολιτισμική εκπαίδευση είναι ωφέλιμη και αναγκαία για όλα τα παιδιά, γιατί τα προετοιμάζει να διαχειριστούν θετικά την πολυπολιτισμική κοινωνία μας.

Το θετικό που βγήκε από αυτή τη διαδικασία (της δίωξης) είναι ότι άνοιξε ένας σοβαρός διάλογος για τη διαπολιτισμική εκπαίδευση που οφείλουμε σε όλα τα παιδιά! Υπάρχει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του εκπαιδευτικού κόσμου και ένα εξίσου μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που ονειρεύεται ένα σχολείο δημιουργικό και ανθρώπινο, το οποίο θα εντάσσει όλα τα παιδιά στους κόλπους του.

Για να βοηθήσουμε μάλιστα πολλά μη ορθόδοξα παιδιά να νιώσουν ισότιμα με τους συμμαθητές στην ώρα της προσευχής, κι επειδή ζητούσαν επίμονα τη συμμετοχή τους σε αυτήν, αντικαταστήσαμε το Πάτερ ημών με το ποίημα του Ρίτσου το "Πρωινό άστρο".

Η διαδικασία της δίκης μού άφησε μια γλυκόπικρη γεύση. Είδα τόσους πολλούς συναδέλφους να συμπαραστέκονται και να μας ενθαρρύνουν, εμένα και την συνάδελφό μου -που αξίζει να σημειώσω πως εντελώς άδικα δικαζόταν μαζί μου-, είδα τους γονείς των παιδιών να είναι δίπλα μας και να αγωνιούν για την έκβαση της υπόθεσης, πολλούς ανθρώπους να χαίρονται με την πανηγυρική μας αθώωση. Διαπίστωσα όμως στο δικαστήριο, από τα λόγια του ίδιου του μηνυτή που το παραδέχτηκε, πως η δίωξη ήταν αποτέλεσμα παράνομων «άνωθεν εντολών» θεσμικών παραγόντων κι αυτό, εάν αποδειχτεί αληθές, δεν σας κρύβω, θυμίζει μαύρες στιγμές της πολιτικής μας ιστορίας.

Εμείς είμαστε δάσκαλοι και οι δάσκαλοι οφείλουμε να δίνουμε στα παιδιά, στα αυριανά ενεργά μέλη της κοινωνίας μας και το ζωντανό της κύτταρο, το αίσθημα του δικαίου, της ισότητας, της ασφάλειας. Δεν μπορεί και δεν πρέπει να υπάρχει για το δάσκαλο καμιά διάκριση που να συνδέεται με την εθνικότητα, τη θρησκεία, τη γλώσσα, και τον πολιτισμό των μαθητών του. Αυτό κάναμε στο 132: βοηθώντας τα παιδιά να κρατήσουν την επαφή με τη μητρική τους γλώσσα και τους γονείς με την ελληνική γλώσσα, και τα παιδιά φέραμε κοντά με τον πολιτισμό και τις ρίζες της πατρίδας των γονέων τους, και τους γονείς φέραμε κοντά στο σχολείο και την ελληνική κουλτούρα. Έτσι εξάλλου, ενισχύοντας ταυτόχρονα την εκπαιδευτική και μαθησιακή διαδικασία για όλους τους μαθητές, εκπληρώναμε και τους βασικούς στόχους που ορίζει η σύγχρονη διαπολιτισμική εκπαίδευση, το υπουργείο Παιδείας και οι ευρωπαϊκές μας υποχρεώσεις.

Η συμπαράσταση, η συμμετοχή, το ενδιαφέρον σύσσωμης της εκπαιδευτικής κοινότητας αλλά και μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας, δίνει ένα πολύ αισιόδοξο μήνυμα: είναι πολλοί αυτοί που είναι παρόντες, που δεν επαναπαύονται και αγωνίζονται για έναν κόσμο που όλοι θα έχουν δικαιώματα. Έναν κόσμο αλληλεγγύης, αποδοχής, ανθρωπιάς που αντιπαλεύει και είναι απέναντι στις προκαταλήψεις, στην ξενοφοβία και στον κοινωνικό αποκλεισμό».