10 Ιουν 2024

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΙΚΟΝΑ [Χριστόφορος Βερναρδάκης]

1. Πολλά χρόνια τώρα η Ευρωπαϊκή Ενωση οργανώνεται, εξελίσσεται και διευρύνεται κάτω από την απόλυτη κυριαρχία του κεφαλαίου. Οι αντικοινωνικές πολιτικές της είναι «κλειδωμένες» σε βάρος της εργασίας και των εργαζομένων. Οι οικονομικοί θεσμοί της είναι έτσι διαμορφωμένοι ώστε να προστατεύουν τα συμφέροντα των οικονομικών ολιγαρχιών. Το τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα συμφερόντων είναι κυρίαρχο στο μπλοκ εξουσίας.

Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία ενός πολιτικού συστήματος που εκδιώχνει σταθερά τις εργαζόμενες τάξεις και αφορά μόνον όσους /ες επωφελούνται από τη συνεχή συγκέντρωση πλούτου και εξουσίας. Ένα πολιτικό σύστημα των «λίγων».

2. Πολλά χρόνια τώρα, επίσης, οι πολιτικές δυνάμεις της επίσημης σοσιαλδημοκρατίας, της πολιτικής οικολογίας, αλλά και της παραδοσιακής Αριστεράς, έχουν υποβοηθήσει την ολιγαρχική εξέλιξη της Ευρώπης. Η φράση «Ευρώπη των λαών» ακούγεται ως ανέκδοτο στους ίδιους τους λαούς της Ευρώπης. Οι κομματικές ολιγαρχίες της Αριστεράς και της «προοδευτικής» παράταξης εξακολουθούν να πολιτεύονται εντός του πλαισίου διακυβέρνησης που έχει τεθεί εδώ και τρεις δεκαετίες, δεν αμφισβητούν την θεσμική αρχιτεκτονική της Ευρωπαϊκής Ενωσης και έχουν απεμπολήσει την ιδέα να αλλάξουν με βαθιές αλλαγές τη δομή που έχει συγκροτηθεί. Αποτέλεσμα, η κοινωνική τους βάση, οι εργαζόμενες τάξεις, να απομακρύνονται σταδιακά όχι μόνο από τα κόμματα αυτά, αλλά και από την εν γένει πολιτική συμμετοχή.  

3. Η κυριαρχία της νεοφιλελεύθερης δεξιάς οφείλεται πριν απ' όλα στην ιδεολογική της ηγεμονία. Αφού τα κόμματα της ευρύτερης αριστεράς ενσωματώθηκαν στην ιδέα μιας οικονομικής Ευρώπης και μεταβλήθηκαν από κόμματα των εργαζομένων σε κόμματα – καρτέλ του κράτους, έγινε πιο εύκολη η ηγεμονία της νέας δεξιάς. Πολλά χρόνια τώρα ασκεί μια πολιτική στο δημόσιο χώρο που στηρίζεται στη μετάβαση από τον «κλασικό ατομικισμό» στην πλήρη εξατομίκευση.

Ο «κλασικός ατομικισμός» προέτασσε την προτεραιότητα της ένταξης του κάθε ατόμου σε ένα όμως κοινό πλαίσιο οργάνωσης και διαχείρισης του δημόσιου χώρου. Η σημερινή «εξατομίκευση» προτάσσει το άτομο χωρίς δημόσιο πλαίσιο, χωρίς δημόσιο χώρο. Σε μια εντελώς προσωπική αναζήτηση «ταυτοτήτων» που αποτελεί την ιδεολογική απάντηση της νέας δεξιάς στο «συλλογικό» και τα δημόσια καθολικά αγαθά.

Η πανδημία βοήθησε καταλυτικά αυτήν τη νεοφιλελεύθερη ηγεμονία. Επιτάχυνε την αλλαγή του πλαισίου. Η Αριστερά και τα προοδευτικά κόμματα δεν κατάλαβαν τίποτα από αυτήν την εξέλιξη. Υποστήριξαν μάλιστα τα περίφημα «Μένουμε Σπίτι». Αφησαν εντελώς ανυπεράσπιστες τις δυνάμεις της εργασίας σε μια πρωτοφανή αναδιάρθρωση υπέρ του κεφαλαίου, όπου τα δημόσια αγαθά περιστέλλονταν και οικονομικά δικαιώματα καταλύονταν. Οδήγησαν μέσα από τον πολιτικό και ιδεολογικό κομφορμισμό τους στη συνθήκη της «εξατομίκευσης», όπως ακριβώς συνέφερε το νεοφιλελευθερισμό.

4. Σήμερα, ο κύκλος αυτός φτάνει στο τέλος του. Αλλά αφήνει κοινωνικά συντρίμμια (τα Τέμπη εκφράζουν ανάγλυφα την εποχή) και μια ακροδεξιά που καραδοκεί, με όλο τον αντικοινωνικό, θρησκευτικό και καταπιεστικό ανορθολογισμό της. Γιατί εκπροσωπεί αυθόρμητα ένα σημαντικό μέρος όσων έχουν παραμείνει εντός του «πολιτικού συστήματος» και επιζητούν, ταυτόχρονα, μια αντίδραση σε ό,τι συμβαίνει. Η μεγάλη μάζα των εργαζομένων, των κανονικών ανθρώπων της καθημερινότητας, της νεολαίας που ασφυκτιά χωρίς οικονομική και κοινωνική προοπτική (αλλά έχοντας την «ατομική ταυτότητα» πια πιο κατοχυρωμένη – αυτή είναι η παραχώρηση του συστήματος) μένει εκτός. Δεν συγκινείται από κόμματα, συνδικαλισμούς, συλλογικότητες, εκλογές.

Η μη-συμμετοχή γίνεται σιγά-σιγά στοιχείο της «ατομικής ταυτότητας», της εξατομίκευσης. Οργανικό υποστήλωμα της νεοφιλελεύθερης ηγεμονίας, που αδιαφορεί για τα εκλογικά ποσοστά της, και επιχαίρεται ουσιαστικά με την απομάκρυνση της μεγάλης μάζας εργαζομένων από το εκλογικό δικαίωμα και την επέλαση της ακροδεξιάς, αφού γνωρίζει ότι μπορεί να την χρησιμοποιήσει ως εφεδρεία αν οι κοινωνικές συνθήκες το απαιτήσουν.

5. Η μη-συμμετοχή στις εκλογές δεν καταπολεμιέται με life style, ούτε με ηθικιστικές παροτρύνσεις περί «δημοκρατίας» και μπλα-μπλα-μπλα ούτε με ανιαρές επικλήσεις κάποιας «αριστεράς» που δεν υπάρχει στα μυαλά των ανθρώπων.

Καταπολεμιέται εάν τα σημερινά κόμματα της Αριστεράς αντιληφθούν ότι δεν είναι όψεις της ίδιας με τη δεξιά «διακυβέρνησης», αλλά φορείς αντιπροσώπευσης των χειμαζόμενων μαζών κάτι που απαιτεί να γίνουν κάτι εντελώς διαφορετικό απ' ότι είναι σήμερα. Οτι δεν είναι πεδία ανακύκλωσης προσωπικών ναρκισσισμών, αλλά εργαλεία των καταπιεσμένων ανθρώπων. Εάν αντιληφθούν ότι χρειάζονται μία στόχευση βαθιάς εκ βάθρων αλλαγής αυτού που είναι σήμερα το Κράτος, το πολιτικό σύστημα, η οικονομική διακυβέρνηση.

Το «ραβδί από την άλλη μεριά» στα πάντα: στο πρόγραμμα, στην ιδεολογία, στα πρόσωπα, στις μεθόδους επικοινωνίας, στην κοινωνική δράση, στους τρόπους σκέψης. Εάν αντιληφθούν ότι οι προσωπικές επιδείξεις πολιτικής αυθεντίας που τα χαρακτηρίζουν συνιστούν την άλλη όψη της «εξατομίκευσης».

Υπάρχουν ελπίδες για να συμβεί κάτι τέτοιο; Δυστυχώς όχι πολλές, για να είμαστε ειλικρινείς. Γιατί τα λεγόμενα κόμματα της «προοδευτικής παράταξης» λειτουργούν ως επαγγελματικές γραφειοκρατίες ιδίων συμφερόντων – και δεν εξαιρώ κανένα από τη συνθήκη αυτή.  

Μας περιμένει βαθιά νύχτα. Ο σκεπτόμενος και ανιδιοτελής κόσμος της Αριστεράς πρέπει να αυτοοργανωθεί σε δίκτυα, ομάδες, κινήσεις, μέσα και έξω από τα υφιστάμενα κόμματα. Να λειτουργήσει ως καταλύτης μιας νέας σχέσης με το συλλογικό. Με την ελπίδα ότι θα μπορέσει έτσι να ενώσει ξανά τη μεγάλη μάζα της κοινωνίας με το "συλλογικό". 
Το μέλλον διαρκεί πολύ.



Δεν υπάρχουν σχόλια: